Πολλοί μαρξίζοντες στοχαστές δεν έχουν την αναγκαία προπαίδεια μελέτης του Εγέλου (Hegel), αναμφίβολα, του μεγαλύτερου φιλοσόφου των τελευταίων 200 χρόνων παρά το ότι ο Μαρξ βγήκε ολόκληρος από την Εγελειανή αριστερά (Φόυερμπαχ κ.α.) Σε ορισμένα σημεία του, ο Έγελος εμφανίζεται ως απίστευτα ριζοσπάστης και όσοι δεν τον έχουν καταλάβει τείνουν να είναι ρηχοί ιστορικοί.
Το τεράστιο έργο του Έγελου “Η Φαινομενολογία του Πνεύματος” είναι ασφαλώς δυσνόητο και σκοτεινό σε πολλά σημεία του και τόσο πλούσιο που είναι αδύνατον να το παρακολουθήσει κάποιος! Και μόνο καταλαβαίνει την αξία του από δω και από κει, σε διάφορα σημεία, όταν ανακαλύπτει εκπληκτικά νοήματα, σαν διαμάντια μέσα σε ένα βουνό από άμμο. (Φυσικα δεν είναι άμμος αλλά ετσι του φαίνεται αυτουνού ότι είναι). Είναι φυσικό λοιπόν οποιοδήποτε τσιτάτο από την Φαινομενολογία να μοιάζει αφόρητα κουλτουριάρικο ενώ δεν είναι έτσι. Ο Έγελος προσπάθησε με αυτό το πολύ φιλόδοξο έργο του να δείξει την ιστορία της ανθρώπινης συνείδησης στην πρόοδό της προς την απόλυτη γνώση. Αυτή η ιστορία περιγράφει περισσότερο παρά δημιουργεί τις “εμπειρίες” της συνείδησης. Με τον όρο “εμπειρία” πρέπει να εννοούμε όχι μόνο θεωρητικές γνώσεις αλλά και ανθρώπινες εκδηλώσεις όπως η θρησκεία, η ηθική, η τέχνη. Ο φιλόσοφος εξετάζει τις ανθρώπινες αυτές εμπειρίες σε όλο τους το πλάτος και εύρος μολονότι δεν χάνει ποτέ από τα μάτια του το στόχο του που είναι η επεξεργασία ενός ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ δεν διστάζει να σταματάει σε κάθε χωριστή φάση και να την περιγραφει χάριν αυτής της ίδιας. Το Σύστημα το αναζητάει διότι έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι μονάχα ένα σύστημα μπορεί να περιέχει την αλήθεια. Δεν είναι δυνατόν δηλαδή σε μερικότητες να περιέχεται η αλήθεια παρά μόνο μέσα σε ένα ολοκληρωμένο - όσον είναι δυνατόν - σύστημα. Όταν ο Χέγκελ αναφέρεται στην Αναγέννηση ή την περίοδο της τρομοκρατίας της Γαλλικής επανάστασης ή όταν ανατρέχει στην Αντιγόνη ή στον Κρέοντα νοιώθουμε πως η σκέψη του αδράxνει το μοναδικό τους χαρακτήρα και πώς διαπερνά τον πυρήνα της ανθρώπινης βιωμένης εμπειρίας. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλα τα νεανικά έργα του προετοιμάζουν το κεφάλαιο της Φαινομενολογίας το σχετικό με την δ υ σ τ υ χ ι σ μ έ ν η Συνείδηση (Schlechtes Bewusstsein), την ένοχη συνείδηση, την φορτωμένη με κρίματα σαν την σημερινή που γενικά είναι βασανισμένη στους περισσότερους ανθρώπους αναμφίβολα.
Η Αλήθεια είναι ένα βακχικό ξεφάντωμα στο οποίο κανείς δεν μένει ξεμέθυστος!
(Έγελος, Η φαινομενολογία του πνεύματος)
Comments