Το διάβασμα, όπως και η ομιλία, δεν είναι τόσο ξεκούραστο πράγμα όπως νομίζουμε όσο είμαστε νέοι. Καθώς περνάνε τα χρόνια γίνεται όλο και πιο κουραστικό. Για να μιλήσουμε ή να διαβάσουμε χρησιμοποιούμε όλο τον εγκέφαλό μας. Ο οποίος ενώ βαραίνει μόνο το 2% του σώματός μας καταναλίσκει το 20% της ενέργειας! Έχει δεκαπλάσια ενεργητικότητα απ' ό,τι οι άλλοι ιστοί! Παρατηρώ - ως Νευρολόγος, θυμίζω - ότι μία ώρα συζήτηση στο τηλέφωνο (ακόμα και με φίλους, ακόμα και για ευχάριστα πράγματα) με κουράζει αισθητά περισσότερο απ' όσο παλαιότερα. Και αυτό έχει σχέση και με το διάβασμα.
Οπότε ερωτώ: είναι δυνατόν να διαβάζουμε βιβλία των 700 σελίδων (ιδιαίτερα αν είναι γριφώδη σαν τον “Οδυσσέα” του Τζόυς) μεταφρασμένα από τις σημαντικότερες γλώσσες του κόσμου; Πώς είναι δυνατόν, στην Ελλάδα, μία μικρή χώρα, να διαβάζουμε στην πλήρη έκτασή τους τα ογκωδέστατατα βιβλία πολλών πολιτισμών; (Του Αμερικανικού, του Αγγλικού, του Γερμανικού, του Ρωσικού, του Γαλλικού, του Ισπανικού, του Ιταλικού κ.α.)
Θα είναι παράφρων κάποιος ο οποίος ξεκινάει να διαβάσει όλα τα ογκώδη βιβλία αυτών των λίγων πολιτισμών (Αραβικού, Εβραϊκού, Ινδικού, Λατινοαμερικανικού κλπ).
Άρα το συμπέρασμα είναι ότι πρέπει όλα αυτά τα βιβλία, αν είναι δυνατόν, να “συμπυκνώνονται”, ενώ ταυτόχρονα θα εμπλουτίζονται με εντελώς απαραίτητες διευκρινίσεις, διότι κανείς αναγνώστης δεν είναι παντογνώστης όπως μοιάζουν να υπονοούν ή να περιμένουν πολλοί συγγραφείς.
Ο τετράωρος Άμλετ γίνεται δίωρος μέσα από τη διαδικασία που οι θεατράνθρωποι ονομάζουν “ξάφρισμα”. Κάτι που ήδη το έχει προτείνει από το μεσοπόλεμο κιόλας ο σπουδαιος συγγραφέας Στέφαν Τσβάιχ, υποστηριζοντας πολύ σωστά ότι “ακόμα και τα μεγαλύτερα και τα κλασικότερα βιβλία είναι φ λ ύ α ρ α, γεματα π ε ρ ι σ σ ο λ ο γ ί ε ς”.
Τη λογική συντόμευση θα την κάνει βέβαια κάποιος υπεύθυνος άνθρωπος, σοβαρός λογοτέχνης, όπως ακριβώς έκαναν μέχρι πρότινος μεγάλοι λογοτέχνες. Τώρα έχει επικρατήσει η τρομοκρατία των αυστηρολόγων και πρέπει να διαβάζουμε τα “τούβλα”, τα χοντρά βιβλία, στην πλήρη τους έκταση! Διάβασα τον “Ιωσήφ και τα αδέλφια του”(στ' Αγγλικα) και δεν κατάλαβα για ποιό λόγο ο Τόμας Μαν καταχράται τόσο πολύ το χαρτί και το μελάνι για να μην πει τίποτα παραπάνω απ' όσα λέει η Βίβλος. Επίσης διάβασα (επίσης στα Αγγλικα) το “Πόλεμος και Ειρήνη” του Τολστόι και εκτός βέβαια από μερικές βασικές φάσεις, κατάλαβα κάπως γιατί ο Τολστόι στο τέλος της ζωής του θεωρούσε ότι τα βιβλία του είναι κατάλληλα για τύλιγμα ψαριών! Μπορούσε να έχει γράψει αυτό το αριστούργημα με λιγότερα λόγια, σε μία πιο συμπυκνωμένη μορφή. Αρκούμαι σε αυτά τα δύο παραδείγματα (που θα μπορούσα να πολλαπλασιάσω επ' άπειρον) γιατί με πιάνει τρόμος βλέποντας τους συμπολίτες μας να είναι παράλυτοι μπροστά στον όγκο των χιλιάδων σελίδων που καλούνται να διαβάσουν.
Και μιλάω βέβαια για σοβαρά βιβλία! Δεν μιλάω για σαχλαμάρες! Εκεί πια οι σελίδες καταντάνε να 'ναι εκατομμύρια! Το πιο ειρωνικό απ' όλα είναι ότι αυτά τα τουβλοειδή βιβλία συνήθως ΔΕΝ παρέχουν οδηγίες διαβασματος!! 5-10 υποδείξεις!! Λένε στον/στην αναγνώ-στη/στρια:
ΤΙ ΗΘΕΛΕΣ ΚΙ ΕΠΕΣΕΣ ΣΤΑ ΒΑΘΕΙΑ ΑΦΟΥ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΚΟΛΥΜΒΗ-ΤΗΣ/ΤΡΙΑ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΝ;
Commentaires